Lorem Ipsum Dolor Sit Amet Ne Demek

Yazılımcıların ve matbaacıların sıkça kullandığı bir ifade olan Lorem ipsum dolor sit amet metininin nereden geldiğini, ne için kullanıldığını ve neden bu kadar popüler olduğunu sizler için yazdık.

Yazılı veya dijital baskı öncesinde matbaacılar, yazılı eserin nasıl gözükeceğini kestirmek ve tasarımsal düzenlemeleri yapabilmek için yertutucu metin adı verilen metinler kullanırlar. Örneğin modern dünyada web sitesi tasarımcıları, yeni bir sayfa tasarladıklarında, bu sayfada yazı düzeninin ne olacağı, nasıl gözükeceği, yazı tipi ve boyutu gibi ayarlamaları yapmak için, sitenin içeriği oluşturulmadan önce, geçici olarak kullanabilecekleri metinlere ihtiyaç duyarlar. Bu metinler, çeşitli eserlerden alınmış anlamlı paragraflar olabileceği gibi, her seferinde uygun bir metin aramamak adına genel geçer olarak kullanılan bir metin de olabilir. İşte bu genel geçer olarak kullanılan popüler yertutucu metinlerden biri, Lorem ipsum adıyla bilinen Latince metindir. Bu metin, tasarımcılar ve geliştiriciler arasında meşhur olan şu satırlardan oluşur:

Lorem ipsum dolor sit amet, consectetur adipiscing elit, sed do eiusmod tempor incididunt ut labore et dolore magna aliqua. Ut enim ad minim veniam, quis nostrud exercitation ullamco laboris nisi ut aliquip ex ea commodo consequat. Duis aute irure dolor in reprehenderit in voluptate velit esse cillum dolore eu fugiat nulla pariatur. Excepteur sint occaecat cupidatat non proident, sunt in culpa qui officia deserunt mollit anim id est laborum.

Bu satırları yüzlerce paragraf boyunca uzatmanız mümkündür. Örneğin bu siteye gidip paragraf sayısı girerek istediğiniz uzunlukta bir Lorem ipsum metni oluşturabilirsiniz. Bu siteden ise paragraf sayısı yerine kelime uzunluğu, bayt uzunluğu veya liste uzunluğu belirterek farklı formatlarda Lorem ipsum metinleri elde edebilirsiniz.

Aşağıdaki metin ise Türkçe bir Lorem ipsum üreticisinden alınmıştır. Bu üretici de sanki anlamlı cümleler kuruyormuş gibi kelimeleri bir araya getirmekte ama tamamen anlamsız kelime dizgeleri oluşturmaktadır:

Koştum duyulmamış mutlu oldular bahar masanın koyun hesap makinesi bundan dolayı bundan dolayı sokaklarda. Sıradanlıktan bilgiyasayarı ama öyle ki karşıdakine orta camisi layıkıyla ekşili çorba kalemi. Çünkü mıknatıslı okuma sayfası ama salladı ışık dağılımı duyulmamış dışarı çıktılar orta camisi ötekinden dolayı ama. Mutlu oldular mutlu oldular ekşili çorba ışık dağılımı adresini koyun. 

 

Karşıdakine telefonu masanın anlamsız lambadaki hesap makinesi balıkhaneye balıkhaneye hesap makinesi mıknatıslı okuma sayfası un değirmeni adanaya umut. Ve hesap makinesi masanın sinema salladı telefonu mıknatıslı okuma sayfası salladı lakin bundan dolayı göze çarpan yapacakmış duyulmamış duyulmamış. Anlamsız patlıcan bahar sıradanlıktan mutlu oldular. 

Lorem ipsum, yeni bir metin değildir; tam tersine, 16. yüzyıldan beri matbaalarda kullanılan bir yertutucudur. İlk olarak hangi matbaacı tarafından kullanıldığı bilinmese de, 1500’lü yıllarda bir matbaacı tarafından eski bir metinden alınmış, kelimelerin yeri oldukça rastgele olacak bir şekilde karıştırılmış ve asırlar boyu sürecek bir yertutucu geleneğini başlatmıştır.

Her ne kadar kelimeleri sonradan karıştırılmış olsa da, orijinal metin hiç de rastgele bir metin değildir ve rastgeleştirme işlemi de kusursuz bir şekilde yapılmamış, bazı kısımları orijinal metin ile aynı kalmıştır. Bu metin, Virginia’daki Hampden-Syndney Koleji’nde Latince profesörü Richard McClintock’un ortaya koyduğu üzere, Cicero‘nun MÖ 45 yılında yazdığı de Finibus Bonorum et Malorum, yani İyi ve Kötünün Ekstremleri isimli eserden (spesifik olarak 1.10.32 ve 1.10.33 numaralı bölümlerden) alınmıştır. Bu kitap, özellikle de Rönesans Dönemi’nde popüler olmuş bir etik (ahlak felsefesi) metnidir. Eserde, Lorem ipsum‘un geçtiği kısımlar aşağıda koyu harflerle gösterilmiştir:

Sed ut perspiciatis unde omnis iste natus error sit voluptatem accusantium doloremque laudantium, totam rem aperiam, eaque ipsa quae ab illo inventore veritatis et quasi architecto beatae vitae dicta sunt explicabo. Nemo enim ipsam voluptatem quia voluptas sit aspernatur aut odit aut fugit, sed quia consequuntur magni dolores eos qui ratione voluptatem sequi nesciunt. Neque porro quisquam est, qui dolorem ipsum quia dolor sit amet, consectetur, adipisci velit, sed quia non numquam eius modi tempora incidunt ut labore et dolore magnam aliquam quaerat voluptatem. Ut enim ad minima veniam, quis nostrum exercitationem ullam corporis suscipit laboriosam, nisi ut aliquid ex ea commodi consequatur? Quis autem vel eum iure reprehenderit qui in ea voluptate velit esse quam nihil molestiae consequatur, vel illum qui dolorem eum fugiat quo voluptas nulla pariatur?

At vero eos et accusamus et iusto odio dignissimos ducimus qui blanditiis praesentium voluptatum deleniti atque corrupti quos dolores et quas molestias excepturi sint occaecati cupiditate non provident, similique sunt in culpa qui officia deserunt mollitia animi, id est laborum et dolorum fuga. Et harum quidem rerum facilis est et expedita distinctio. Nam libero tempore, cum soluta nobis est eligendi optio cumque nihil impedit quo minus id quod maxime placeat facere possimus, omnis voluptas assumenda est, omnis dolor repellendus. Temporibus autem quibusdam et aut officiis debitis aut rerum necessitatibus saepe eveniet ut et voluptates repudiandae sint et molestiae non recusandae. Itaque earum rerum hic tenetur a sapiente delectus, ut aut reiciendis voluptatibus maiores alias consequatur aut perferendis doloribus asperiores repellat.

Görebileceğiniz gibi harfler ve kelimeler yer değiştirmiş, kaydırılmış, yeni kelimeler ve harfler eklenmiş, var olan harfler birbirine karıştırılmıştır; ancak orijinal metne oldukça benzer olduğu açıktır. Lorem ipsum metninin orijinal 2 paragrafının Türkçesi şöyledir (kalın kısımlar, anlam olarak az çok örtüşen yerlere denk gelmektedir):

Ama size zevki kınamak ve acıyı övmek gibi tüm bu yanlış fikrin nasıl doğduğunu açıklamalıyım. Bunu yapabilmek için, size sistemin tam bir açıklamasını vereceğim ve gerçeğin büyük kaşifinin, insan mutluluğunun usta-inşaatçısının gerçek öğretilerini açıklayacağım. Hiç kimse hazzın kendisini reddetmez, sevmez veya bundan kaçınmaz, çünkü bu hazdır, ama hazzı rasyonel olarak nasıl arayacağını bilmeyenler, son derece acı verici sonuçlarla karşılaşırlar. Yine, acıyı seven, peşinden koşan ya da acıyı kendi başına elde etmeyi arzulayan kimse yoktur, çünkü bu acıdır, ama ara sıra, zahmet ve acının kendisine büyük bir zevk sağlayabileceği durumlar meydana gelir. Basit bir örnek verecek olursak, hangimiz ondan bir fayda elde etmeyecek olsak zahmetli bir fiziksel egzersize girişiriz? Fakat can sıkıcı sonuçları olmayan bir zevkin tadını çıkarmayı seçen veya sonuçta hiçbir haz vermeyen bir acıdan kaçınan bir adamda kimin kusur bulmaya hakkı vardır?

Öte yandan, anın hazzının cazibesine kapılıp morali bozulan, arzuyla kör olan ve ardından ortaya çıkacak acı ve sıkıntıları önceden göremeyen insanları haklı bir öfkeyle kınıyor ve nefret ediyoruz; ve eşit derecede kusur, irade zayıflığı nedeniyle görevini yerine getirmeyenlere aittir, ki bu, zahmet ve acıdan çekinmekle aynı şeydir. Bu vakalar tamamen basit ve ayırt edilmesi kolaydır. Boş bir saatte, seçim gücümüzün dizginsiz olduğu ve en sevdiğimiz şeyi yapabilmemizi hiçbir şey engelleyemediğinde, her zevk memnuniyetle karşılanacak ve her acıdan kaçınılacaktır. Ancak belirli durumlarda ve görev iddiaları veya iş yükümlülükleri nedeniyle, zevklerin reddedilmesi ve rahatsızlıkların kabul edilmesi sık sık ortaya çıkacaktır. Bilge insan bu nedenle bu konularda her zaman şu seçme ilkesine bağlı kalır: diğer daha büyük hazları güvence altına almak için hazları reddeder ya da daha kötü acılardan kaçınmak için acılara katlanır.

Günümüzden 2 milenyum öncesinde yazılmış bir eserin günümüzde internetin ve modern tasarımın her yerinde olması ilgi çekici. Bunun temel bir etik eseri olması ve son derece ilginç tespitlerde bulunması, ayrıca ilgi çekici.

• Çağrı Mert Bakırcı, “Lorem Ipsum Ne Demek? Bu Cümleler Ne İşe Yarıyor?”, https://evrimagaci.org/lorem-ipsum-ne-demek-bu-cumleler-ne-ise-yariyor-10656
• C. Adams. What Does The Filler Text “Lorem Ipsum” Mean?. (16 Şubat 2001). Alındığı Tarih: 28 Haziran 2021. Alındığı Yer: The Straight Dope | Arşiv Bağlantısı

Youtube kanalımızdan bizleri takip edebilirsiniz.

TEKNOKODİ